White Balance

در شماره‌های پاییز و زمستان ۸۴ ماهنامه دنیای کامپیوتر و ارتباطات ستونی به نام عکس دیجیتال منتشر می‌شد که به زبانی ساده به مفاهیم اولیه عکس و عکاسی دیجیتال می‌پرداخت. از آنجا که مفاهیم اولیه مطرح می‌شد، گذشت زمان گرد کهنگی بر آن ننشانده‌است. برگزیده‌ای از آن مطالب به تدریج آورده خواهد‌شد.

White Balance
با کمی دقت در تنظیمات یک دوربین دیجیتال به اصطلاحی جدید برخورد خواهید نمود که در دوربین‌ها و عکاسی فیلمی نا آشنا است. البته بیشتر عکس‌های آماتوری یا یادگاری در حالت خودکار دوربین برداشته شده و بنابراین نیازی به تنظیم نمودن آن احساس نمی شود. اما شناخت رنگ‌ها و تاثیر آنها به همراه تنظیم دقیق white balance در یک دوربین دیجیتال باعث خلق تصاویری شفاف با رنگ‌های زنده و طبیعی خواهد شد. برای آشنایی با White Balance بهتر است ابتدا با درجه گرمی رنگ‌ها آشنا شویم.

گرمی رنگ

بیشتر منابع نوری دارای رنگ100 درصد سفید نیستند اما درجه روشنایی آنها که گرمی یا دمای رنگ نامیده می شود بر اساس مقیاس کلوین  سنجیده می شود. به عنوان نمونه آفتاب سر ظهر بیشتر از آفتاب زرد رنگ صبح یا بعد از ظهر به رنگ سفید نزدیک است. جدول زیر درجه کلوین چند منبع نوری متداول را نمایش داده است:

منبع نور	گرمی رنگ بر اساس درجه کلوین
شعله شمع	1500
لامپ	3000
طلوع، غروب	3500
آفتاب سر ظهر، فلاش عکاسی	5500
آفتابی درخشان، اسکی	6000
ابری	7000
اسکی آفتابی	9000

در حالت عادی چشم ما تاثیر شرایط نوری با گرمای متفاوت را جبران می کند. یک دوربین دیجیتال نیاز به یافتن مرجعی برای نمایش رنگ سفید دارد. پس از مشخص شدن مرجع رنگ سفید تمام رنگ‌های دیگر نیز بر اساس آن محاسبه خواهند شد. فرض کنید یک لامپ هالوژن زرد رنگ یک دیوار سفید رنگ را روشن نماید. با وجود آنکه دیوار به رنگ زرد دیده می‌شود ولی در حقیقت دیوار سفید رنگ است. بنابراین اگر دوربین رنگ واقعی دیوار را بداند، بر آن اساس تمام رنگ‌های دیگر موجود در تصویر را جبران خواهد نمود.
بیشتر دوربین‌های دیجیتال حالت تنظیم White Balance خودکار دارند. در این حالت دوربین تمامی رنگ‌های موجود در تصویر را بررسی نموده و بر اساس آنها بهترین رنگ را برای محاسبه White balance انتخاب می نماید. با این وجود حالت تنظیم خودکار در برخی از موارد به اشتباه می‌افتد. اگر در تصویر رنگ خاصی، به خصوص رنگ سبز غالب باشد و هیچ رنگ سفید طبیعی در تصویر وجود نداشته باشد حالت خودکار دوربین به اشتباه خواهد افتاد. یک تصویر از بیشه‌زاری سرسبز را در نظر بگیرید که هیچ جسمی به رنگ سفید در آن وجود نداشته باشد و اکثر اشیا، گیاهان و درختان سبز رنگ باشند. حالت خودکار white balance دوربین در این تصویر به اشتباه خواهد افتاد و تصویر گرفته شده دارای رنگ‌های مصنوعی خواهد بود. اما اگر مثلاً در آسمان همان تصویر ابر سفید رنگ وجود داشته باشد، دوربین رنگ سفید ابر را به عنوان مرجع رنگ سفید محاسبه نموده و تصویری با رنگ های زنده و طبیعی خلق خواهد شد.
بیشتر دوربین های دیجیتال اجازه تنظیم دستی white balance را می‌دهند. حالت‌های آفتابی، ابری، فلوئورسانت، لامپ و غیره از جمله حالت‌های قابل انتخاب در این دوربین ها است. دوربین‌های دیجیتال حرفه ای موسوم به SLR   اجازه تعریف مرجع White Balance را به عکاس می‌دهند. در این نوع از دوربین‌ها قبل از تصویر برداری با فوکوس بر روی سطحی از تصویر که دارای رنگ سفید یا خاکستری کمرنگ است می‌توان رنگ مرجع محاسبات white Balance را برای دوربین تعریف نمود.
توصیه می‌شود تا حد ممکن از حالت خودکار White Balance استفاده نشود. برای ایجاد نتیجه‌ای مطلوب و کسب تجربه یک تصویر را با چند حالت White Balance تصویر برداری و نتیجه را از لحاظ کیفیت رنگ های خلق شده با یکدیگر مقایسه نمایید.